Προοδευτική Έκρηξη Τούμπας

Αρχές Ιουνίου 2020 έφτασαν στην συνέλευση της Προοδευτικής δύο καταγγελίες για περιστατικά κακοποίησης και έμφυλης βίας. Προήλθαν από δύο συντρόφισσες και αφορούσαν δυο –πρώην πλέον- μέλη της συλλογικότητας. Από την στιγμή που διαβάστηκαν οι καταγγελίες, ακολούθησε μια σειρά συνελεύσεων με σκοπό την διαχείριση των περιστατικών και την αυτοκριτική μας. Ήταν ξεκάθαρο από την πρώτη στιγμή ότι δεν θα τεθούν άλλες ερωτήσεις δημιουργώντας ένα ασφαλές περιβάλλον στα άτομα που έχουν κάνει τις καταγγελίες απορρίπτοντας δικαστηριακού ή/και καφενειακού τύπου συζητήσεις και τον κανιβαλισμό. Η προστασία και η στήριξη των δυο συντροφισσών ήταν το βασικό μας μέλημα σεβόμενοι και σεβόμενες τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους. Για αυτό και αποφασίστηκε άμεσα ο αποκλεισμός των δύο αυτών ατόμων από όλες τις διαδικασίες του εγχειρήματος.

Τα άτομα που απαρτίζουν το εγχείρημα έχουν μεγαλώσει στο υπάρχον κοινωνικό σύστημα, το οποίο αναθέτει συγκεκριμένους ρόλους με βάση το φύλο. Δημιουργείται, λοιπόν, ένα έμφυλο δίπολο, το οποίο ταυτίζει τη βιολογική ταυτότητα με την κοινωνική υπόσταση. Με στερεοτυπικές διαδικασίες , δραστηριότητες , παιχνίδια, λόγια και παραμύθια γαλουχείται η μελλοντική κοινωνική θέση των παιδιών, χαράζεται η “ορθολογική” πορεία αγοριών και κοριτσιών στην μετέπειτα κοινωνική ένταξη. Η πατριαρχικά δομημένη κοινωνία μας προετοιμάζει για το τι θα συμβεί στο μέλλον μας. Το μοντέλο αυτό καλλιεργεί  το δίπολο του ισχυρού και της αδύναμης, του προστάτη και της προστατευομένης, της υποταγής της στο κυρίαρχο και στο κανονικό. Οι γυναίκες και οι άντρες πρέπει να ακολουθήσουν πιστά αυτά τα πρότυπα για να είναι εναρμοσμένα και αποδεκτά μέλη, για άλλα φύλα, για άλλους προσδιορισμούς ταυτότητας, δεν υπάρχει "πρόβλεψη", οπότε στην καλύτερη περίπτωση απλά μπαίνουν στο περιθώριο, και μόνο σε "εκλάμψεις" ενοχικής καλοσύνης θα ανοίξει ο διάλογος περί κοινωνίας ανεκτικότητας.

Το πατριαρχικό μοντέλο είναι παντού γύρω μας, στους χώρους εργασίας, στις διαπροσωπικές μας σχέσεις, στις οικογένειες, σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινότητας μας.  Ακόμα και στα κομμάτια της κοινωνίας που εναντιώνονται και αμφισβητούν την πατριαρχία, υπάρχουν κατάλοιπα, τα οποία εκδηλώνονται στις συμπεριφορές, στα λόγια και τις πράξεις. Συμπεριφορές άλλοτε με μικρότερο αντίκτυπο και άλλοτε με μεγαλύτερο, συντηρούν και κανονικοποιούν μια κουλτούρα στην οποία η σεξουαλική, λεκτική, και ψυχολογική βία απέναντι σε γυναίκες και άτομα που δεν πληρούν τα κοινωνικά πρότυπα φύλου είναι αποδεκτή και με ποικίλους τρόπους δικαιολογημένη. Υπάρχει μία συνεχής εποπτεία πάνω στο γυναικείο σώμα και συμπεριφορά, πολλές φορές ακόμη και αντιφατική. Με κύριο χαρακτηριστικό να είναι αποδεκτό να φέρει ο οποιοσδήποτε άποψη για την σεξουαλικότητα σου, την συμπεριφορά σου, το ντύσιμό σου και τους κοινωνικούς ρόλους που θα επιλέξει η καθεμία να επιτελέσει. Η σεξουαλική αντικειμενοποίηση χτίζει την εικόνα ότι το γυναικείο σώμα είναι πάντα διαθέσιμο και παθητικό, χωρίς δικαίωμα στην αυτοδιάθεσή του. Μοιάζει μάλιστα σαν η γυναικεία αξία να είναι όχι απλά μικρότερη από αυτή του κυρίαρχου φύλου, αλλά να είναι συνυφασμένη με την χρησιμότητα που φέρει για εκείνο.
Η κουλτούρα του βιασμού λοιπόν σε συνδυασμό με την σεξουαλική αντικειμενοποίηση των γυναικών δομούν και επιτρέπουν να δημιουργηθούν οι συνθήκες για περιστατικά έμφυλης βίας. Πέρα από τα περιστατικά, μετά την βία έρχεται περαιτέρω βία από άλλα μέλη της κοινωνίας και από το αστικό δίκαιο. Βία η οποία σκοπός της είναι να μειώσει και να αμφισβητήσει τα άτομα που έχουν υποστεί κακοποίηση και ταυτοχρόνως να διατηρηθεί το αντρικό προνόμιο, το οποίο προστατεύει το κυρίαρχο φύλο ακόμα και όταν ασκεί βία. Η ευθύνη τότε στρέφεται στο άτομο που κακοποιήθηκε: κατά πόσο προκάλεσε, πόσο έντονη είναι η σεξουαλικότητα του, τι ρούχα φορούσε (victim blaming, slut shaming) και συνεχίζουν με μία γενικότερη υποτίμηση του βιώματος. Ταυτόχρονα υπάρχει αδιαφορία για οποιεσδήποτε εξουσιαστικές συμπεριφορές είχε ο δράστης  και απενοχοποίηση των πράξεων του.

Όσο επιλέγουμε να γυρίζουμε το κεφάλι αλλού, όσο επιλέγουμε να σιωπούμε για τα περιστατικά που συμβαίνουν γύρω μας τόσο θα τα συναντάμε μπροστά μας. Η ομάδα μας, ως αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας, βρίσκεται αντιμέτωπη με την διαχείριση τέτοιων περιστατικών συλλογικά με συντροφικούς όρους. Δεν πέφτουμε από τα σύννεφα ούτε πιστεύουμε ότι δεν θα υπάρξουν άλλα τέτοια περιστατικά. Άλλωστε κανένα περιστατικό δεν μπορεί να ιδωθεί ως μεμονωμένο αλλά στα πλαίσια της γενικότερης έμφυλης καταπίεσης. Στα πλαίσια της αυτοκριτικής μας, παρατηρούμε ότι οι συντροφικές σχέσεις ανάμεσα στα μέλη της συλλογικότητας μας δεν έχουν δομηθεί τόσο σε πολιτικά χαρακτηριστικά όσο στο πλαίσιο λειτουργίας μια αυτοοργανωμένης ομάδας. Με αφετηρία αυτήν την παραδοχή, προκειμένου να συνεχίσουμε να υπάρχουμε, πρέπει να αναπτύξουμε όχι μόνο καλύτερα αντανακλαστικά αλλά και συντροφικές σχέσεις με πολιτικά χαρακτηριστικά μέσω των συλλογικών διαδικασιών.

Το πλαίσιο λειτουργίας της ομάδας με όλα τα αντί- προτάγματά μας έχει τεθεί αλλά το θέμα είναι κατά πόσο παλεύουμε για να φτάσουμε εκεί ώστε να γίνουν ειλικρινή κομμάτια της ύπαρξης μας. Συνεπώς είναι πολύ σημαντικό το τι κάνουμε από εδώ και πέρα. Να γίνει ξεκάθαρος ο χαρακτήρας μας σε όλους τους τόπους δράσης μας και σε όλα τα υποκείμενα που συμμετέχουν ή που θα θελήσουν να συμμετέχουν. Να στηρίξουμε με όλα τα μέσα το καταπιεσμένο μέρος. Να ξαναγίνει η συνέλευση ο τόπος διαμόρφωσης των σχέσεων που θέλουμε να έχουμε. Να καλλιεργήσουμε ένα αίσθημα ασφάλειας, να συσφίξουμε τις σχέσεις μας και να αποκαταστήσουμε την χαμένη αίσθηση συντροφικότητας εντός και εκτός γηπέδων.

Στηρίζουμε τις συντρόφισσες μας και δείχνουμε την αλληλεγγύη μας, στεκόμαστε δίπλα τους και αντλούμε δύναμη από το θάρρος που δείξανε να καταγγείλουν τα περιστατικά. Με την απομάκρυνση των ατόμων που καταγγέλθηκαν, δίνουμε χώρο στις συντρόφισσες να αναπνεύσουν λίγο καλύτερα στο ασφυκτικό περιβάλλον που δημιουργήθηκε γι'αυτές αλλά και σε όσες και όσους από εμάς δέχθηκαν μέρος από τη βία που ένιωσαν.

Ο αγώνας για την αποτίναξη του κυρίαρχου της πατριαρχίας από επάνω μας είναι συνεχής και δύσκολος. Όσο πιο πολύ το αντιλαμβανόμαστε αυτό τόσο πιο πολύ πρέπει να πεισμώσουμε για να το καταφέρουμε.

Προοδευτική -Έκρηξη- Τούμπας, Αύγουστος 2021.